Diagnoza zaburzeń osobowości SCID-5 – na czym polega wywiad?

Zaburzenia osobowości to trwałe wzorce myślenia, odczuwania i zachowania, które negatywnie wpływają na życie jednostki i jej relacje z innymi. Aby je prawidłowo rozpoznać, niezbędna jest rzetelna diagnoza psychologiczna. Jednym z najbardziej precyzyjnych narzędzi jest diagnoza zaburzeń osobowości SCID-5 – czyli ustrukturyzowany wywiad kliniczny do diagnozy zaburzeń osobowości według klasyfikacji DSM-5.

Co to jest SCID-5?

SCID-5 (Structured Clinical Interview for DSM-5) to narzędzie stworzone przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne, służące do diagnozowania zaburzeń psychicznych zgodnie z kryteriami klasyfikacji DSM-5. Istnieje kilka wersji SCID-5, w tym:

• SCID-5-PD – do diagnozy zaburzeń osobowości,

• SCID-5-CV – do diagnozy zaburzeń klinicznych (np. depresji, zaburzeń lękowych),

• SCID-5-AMPD – do diagnozy zaburzeń osobowości w modelu alternatywnym.

My skupimy się na SCID-5-PD, czyli wersji przeznaczonej do oceny zaburzeń osobowości.

Na czym polega diagnoza zaburzeń osobowości SCID-5?

1. Konsultacja wstępna

Proces rozpoczyna się od spotkania z psychologiem lub psychiatrą, który przeprowadza wywiad wstępny i ocenia zasadność zastosowania narzędzia SCID-5.

2. Wywiad kliniczny SCID-5

SCID-5-PD to ustrukturyzowany wywiad diagnostyczny, podczas którego specjalista zadaje pytania zgodne z kryteriami DSM-5 dla poszczególnych typów zaburzeń osobowości, takich jak:

• Osobowość borderline (chwiejna emocjonalnie),

• Osobowość unikająca,

• Osobowość obsesyjno-kompulsyjna,

• Osobowość paranoiczna,

• Osobowość narcystyczna, i inne.

3. Analiza odpowiedzi i diagnoza

Na podstawie udzielonych odpowiedzi psycholog dokonuje oceny obecności (lub braku) konkretnych cech i wzorców charakterystycznych dla danego zaburzenia. Wywiad SCID-5 pozwala nie tylko potwierdzić diagnozę, ale również określić nasilenie objawów.

W jakich przypadkach wykonuje się SCID-5?

SCID-5-PD wykorzystywany jest przede wszystkim w następujących sytuacjach:

• Gdy istnieje podejrzenie zaburzeń osobowości (np. trudności w relacjach, niestabilność emocjonalna),

• W procesie kwalifikacji do psychoterapii,

• W diagnostyce różnicowej (np. odróżnienie osobowości chwiejnej emocjonalnie od zaburzeń afektywnych),

• W psychologii sądowej (np. w sprawach o opiekę nad dzieckiem, przemocy domowej),

• Przed rozpoczęciem leczenia farmakologicznego lub psychiatrycznego.

Zalety SCID-5 w diagnozie osobowości

✅ Wysoka trafność diagnostyczna – pytania są zgodne z najnowszymi kryteriami DSM-5.
✅ Struktura ułatwiająca rozmowę – nie pomija istotnych objawów.
✅ Dokładność – umożliwia szczegółową ocenę różnych typów zaburzeń osobowości.
✅ Przydatność w terapii – wyniki pomagają dobrać odpowiedni model leczenia.

Czy SCID-5 zastępuje klasyczną diagnozę psychologiczną?

Nie. Choć SCID-5 to bardzo precyzyjne narzędzie diagnostyczne, powinno być stosowane jako element szerszego procesu diagnozy psychologicznej. Najlepiej, jeśli łączy się je z innymi metodami, np.:

• testami osobowości (np. MMPI-2),

• obserwacją kliniczną,

• rozmową diagnostyczną,

• skalami samooceny.

Podsumowanie – SCID-5 jako skuteczne narzędzie diagnozy zaburzeń osobowości

SCID-5-PD to jedno z najskuteczniejszych narzędzi w diagnozie zaburzeń osobowości. Dzięki jego zastosowaniu psycholog lub psychiatra może precyzyjnie określić, z jakim typem zaburzenia mamy do czynienia oraz dobrać odpowiednią formę pomocy – np. psychoterapię psychodynamiczną, poznawczo-behawioralną czy leczenie farmakologiczne.

Jeśli podejrzewasz u siebie zaburzenia osobowości lub chcesz zrozumieć swoje trudności emocjonalne, warto rozważyć konsultację i profesjonalną diagnozę z użyciem SCID-5.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy SCID-5 można wykonać online?
Tak, niektóre placówki oferują diagnozę zdalną – o ile spełnione są warunki do przeprowadzenia pełnowartościowego wywiadu.

Ile trwa SCID-5?
Wywiad SCID-5 trwa zazwyczaj od 60 do 90 minut. Czas zależy od złożoności przypadku i liczby diagnozowanych obszarów.

Czy diagnoza SCID-5 jest uznawana przez lekarzy i sądy?
Tak, jeśli została przeprowadzona przez wykwalifikowanego specjalistę, jej wyniki mogą być wykorzystywane zarówno w terapii, jak i w dokumentacji medycznej czy postępowaniu sądowym.